متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل تغذیه ناسالم و تغییر سبک زندگی مردم، آمار مبتلایان به دیابت در کشور افزایش یافته است. نوروپاتی دیابتی یکی از عوارض دیابت است که موجب ایجاد آسیب‌های عصبی در فرد می‌شود.

نوروپاتی دیابتی چیست؟

نوروپاتی دیابتی یا بی‌حسی و درد پای دیابتی نوعی آسیب عصبی است که ممکن است در صورت ابتلا به دیابت، دچار آن شوید. قند خون بالا (گلوکز) می‌تواند به رشته‌های عصبی موجود در سرتاسر بدنتان آسیب وارد کند، اما نوروپاتی دیابتیک اغلب به عصب‌های موجود در پاها و کف پاها آسیب می‌رساند.

نشانه های نوروپاتی دیابتی

بسته به اعصاب آسیب‌ دیده، علائم نوروپاتی دیابتی می‌تواند شامل درد و بی حسی در اندام‌های تحتانی تا مشکلاتی در دستگاه گوارش، مجاری ادراری، عروق خونی و قلب باشد.

علائم نورپاتی دیابتی برای برخی بیماران چندان شدید نیست اما برای سایر بیماران ممکن است دردناک، فلج‌ کننده و حتی مرگبار باشد. نوروپاتی دیابتی یکی از مشکلات شایع در دیابت به شمار می‌رود.

البته می‌توانید با کنترل قند خون خود در سطحی مناسب، مراقبت کافی از پاها و دنبال کردن سبک زندگی مناسب، به پیشگیری یا تاخیر در بروز علائم نوروپاتی دیابتی و مشکلات ناشی از آن کمک کنید.

نوروپاتی دیابتی

چگونه نوروپاتی دیابتی را کنترل کنیم؟

زندگی کردن با نوروپاتی دیابتی می‌تواند دشوار و مأیوس‌ کننده باشد. اگر فکر می‌کنید که از این وضعیت ناامید شده‌اید، صحبت با یک متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید بهتر بیماری را کنترل کنید.

اگر تشخیص نوروپاتی دیابتی به‌موقع انجام شود، می‌توان از بروز مشکلاتی مانند از دست دادن عضوی از بدن، عفونت‌های مجاری ادراری و بی‌اختیاری ادرار، فشارخون پایین و مشکلات گوارشی و بسیاری مشکلات دیگر جلوگیری کرد.

درمان نوروپاتی دیابتی شامل کندتر کردن روند پیشرفت بیماری، تسکین درد و کنترل مشکلات و بازیابی عملکرد اعضای بدن می‌شود.

علت نوروپاتی دیابتی چیست؟

داشتن قند خون بالا برای مدت طولانی می‌تواند به رشته‌های عصبی ظریف آسیب بزند که منجر به بروز علائم نوروپاتی دیابتی می‌شود. دلیل بروز این مشکل کاملا مشخص نیست، اما چند عامل ممکن است نقشی در ایجاد این مشکل داشته باشند، عواملی مانند فعل‌ و انفعال پیچیده میان عصب‌ها و عروق خونی.

قند خون بالا موجب ایجاد اختلال در توانایی اعصاب در انتقال سیگنال‌ها می‌شود. همچنین باعث ضعیف شدن دیواره‌های عروق خونی کوچکی (مویرگ‌ها) می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی را به اعصاب می‌رسانند.

از جمله سایر عوامل نوروپاتی دیابتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• التهاب در عصب‌ها که از یک واکنش خود ایمنی ناشی می‌شود؛ این التهاب هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به‌ اشتباه به بخشی از بدن به‌ عنوان عضو خارجی حمله می‌کند.
• عوامل ژنتیکی غیر مرتبط با دیابت که برخی افراد را بیشتر مستعد آسیب عصبی خواهند کرد.
• سیگار کشیدن که هم به اعصاب و هم به عروق خونی آسیب وارد می‌کند و خطر ابتلا نوروپاتی دیابتی را به‌ طور قابل‌ توجه‌ای افزایش می‌دهد.

عوامل خطرساز نوروپاتی دیابتی

هر بیمار دیابتی ممکن است دچار نوروپاتی دیابتی شود، اما از میان این عوامل، برخی خطرناک‌تر هستند و باعث می‌شوند بیمار نسبت به آسیب عصبی مستعدتر باشد.

عوامل خطرساز نوروپاتی دیابتیک عبارتند از:

• مدت‌ زمانی که بیمار به دیابت مبتلا می‌باشد
• بیماری‌های کلیوی
• اضافه‌وزن

مدت‌ زمانی که بیمار به دیابت مبتلا می‌باشد

خطر ابتلا به نوروپاتی دیابتی با طولانی‌تر شدن مدت‌ زمان دیابت او افزایش می‌یابد، خصوصا اگر قند خون او به‌ خوبی قابل‌ کنترل نباشد.

بیماری‌های کلیوی

دیابت می‌تواند باعث آسیب به کلیه‌ها شود که ممکن است منجر به افزایش سموم در خون شود و در آسیب عصبی نقش داشته باشد.

اضافه‌وزن

داشتن شاخص توده بدنی بالاتر از ۲۴ ممکن است خطر ابتلا به نوروپاتی دیابتی را افزایش دهد.

انواع و علائم نوروپاتی دیابتی

به‌طورکلی چهار نوع نوروپاتی دیابتی وجود دارد. بیمار ممکن است تنها علائم یک نوع و یا علائمی از چند نوع را داشته باشد. در ابتدا علائم اولیه نوروپاتی دیابتی در فرد ایجاد می‌شود و این علائم به‌صورت تدریجی پیشرفت می‌کنند.

ممکن است بیمار تا زمانی که آسیب چشمگیری رخ نداده است، متوجه علائم نوروپاتی دیابتی نشود. این علائم و نشانه های نوروپاتی دیابتی متغیر و متفاوت هستند و به نوع نوروپاتی و اینکه کدام عصب را درگیر ساخته است بستگی دارند.

انواع نوروپاتی دیابتی به شرح زیر است:

1. نوروپاتی محیطی
2. نوروپاتی اتونومیک
3. نوروپاتی پیچیده رادیکال (تحلیل عضلانی دیابتیک)
4. مونو نوروپاتی

نوروپاتی محیطی

نوروپاتی محیطی دیابتی شایع‌ترین نوع نوروپاتی دیابتی می‌باشد. در اغلب موارد، کف پاها و ساق پاها اولین اندام‌هایی هستند که دچار مشکل می‌شوند و بعد از آن دست‌ها و بازوها مبتلا می‌شوند.

علائم نوروپاتی محیطی اغلب در هنگام شب بدتر می‌شوند و ممکن است شامل این موارد باشد:

• بی حسی یا کاهش توانایی احساس درد یا تغییرات دما
• گزگز کردن یا احساس سوزش
• تیرکشیدن یا گرفتگی
• حساسیت زیاد نسبت به لمس کردن، برای برخی افراد، حتی وزن یک پتو نیز می‌تواند برای آن‌ها دردناک و رنج‌آور باشد.
• ضعف عضلانی
• از دست دادن واکنش نسبت به محرک‌ها، خصوصاً در قوزک پا
• عدم تعادل و هماهنگی بدن
• مشکلاتی جدی در پا، مانند زخم‌ها، عفونت‌ها، تغییر فرم آن‌ها و درد استخوان و مفاصل

نوروپاتی اتونومیک

سیستم عصبی خودکار (اتونومیک) کار کنترل قلب، ریه‌ها، مثانه، شکم، روده‌ها، اندام‌های جنسی و چشم‌ها را انجام می‌دهد. دیابت می‌تواند روی اعصاب موجود در هریک از این قسمت‌ها تاثیرگذار باشد.

نوروپاتی اتونومیک دیابتی احتمال دارد باعث بروز این مشکلات گردد:

• عدم آگاهی از اینکه سطح قند خون پایین است (ناآگاهی هیپوگلیسمی).
• مشکلات مثانه که شامل عفونت‌های دستگاه مجاری ادراری یا انسداد یا بی‌اختیاری ادرار می‌شود.
• یبوست، اسهال غیر قابل‌ کنترل یا ترکیبی از هر دو
• تأخیر در تخلیه شکم (گاستروپارزی) که منجر به حالت تهوع، استفراغ، باد کردن شکم و بی‌اشتهایی می‌شود.
• مشکلاتی در بلع
• اختلال نعوظ در مردان
• افزایش یا کاهش در میزان عرق بدن
• ناتوانی بدن در تنظیم فشارخون و ضربان قلب که منجر به افت فشارخون بعد از نشستن یا برخاستن می‌شود و باعث غش کردن یا احساس سبک شدن سر در بیمار می‌شود.
• مشکلاتی در تنظیم دمای بدن
• تغییراتی در تنظیم چشم‌ها در هنگام وارد شدن از روشنایی به تاریکی
• افزایش ضربان قلب در هنگام استراحت

نوروپاتی پیچیده رادیکال (تحلیل عضلانی دیابتیک)

نوروپاتی پیچیده رادیکال (Radiculoplexus neuropathy) به اعصاب ران‌ها، لگن، باسن یا پاها آسیب وارد می‌کند. این نوع نوروپاتی که همچنین تحت عنوان تحلیل عضلانی دیابتیک (آمیوتروفی دیابتی)، نوروپاتی فمورال (وابسته به عصب ران) و نوروپاتی پروگزیمال از آن یاد می‌شود، در بیماران مبتلابه دیابت نوع ۲ و افراد سنین بالاتر شایع است.

علائم نوروپاتی پیچیده معمولا در یک‌ طرف بدن بروز می‌کنند، اگر چه در برخی موارد علائم ممکن است به سمت دیگر نیز گسترش یابند. اکثر بیماران با گذشت زمان تا حدودی بهبود می‌یابند، اگرچه این علائم ممکن است قبل از بهبودی، بدتر شوند.

علائم نوروپاتی پیچیده عبارتند از:

• درد شدید ناگهانی در ناحیه‌ی لگن، ران‌ها و باسن
• ضعف و گرفتگی ناگهانی در عضلات ران
• دشواری در هنگام برخاستن از جا
• ورم شکم و معده، درصورتی‌که معده و شکم دچار مشکل شده باشد.
• کم شدن وزن

مونو نوروپاتی

مونو نوروپاتی شامل آسیب به یک عصب خاص می‌باشد. این عصب ممکن است در صورت، بالاتنه یا پاها باشد. مونو نوروپاتی را بانام نوروپاتی کانونی نیز می‌شناسند که اغلب به‌ صورت ناگهانی بروز می‌کند. این نوع نوروپاتی در افراد کهنسال شایع‌تر است.

اگرچه مونو نوروپاتی می‌تواند باعث احساس درد شدید شود، اما معمولا منجر به مشکلات بلند مدتی نخواهد شد. علائم مونو نوروپاتی معمولا خودبه‌خود در طی چند هفته یا چند ماه از بین می‌روند. علائم و نشانه های این نوروپاتی به عصبی که درگیر شده است بستگی دارند.

علائم مونو نوروپاتی عبارتند از:

• مشکلاتی در تمرکز چشم‌ها، دوبینی چشم یا درد پشت یک‌چشم
• فلج یک طرف صورت (فلج بل)
• درد ساق پا یا کل پا
• درد پایین کمر یا لگن
• درد جلوی ران
• درد سینه یا شکم

روشهای تشخیص نوروپاتی دیابتی

بی حسی و درد پای دیابتی معمولا بر اساس علائم بیمار، سابقه بیماری و یک معاینه فیزیکی قابل ارزیابی است. در طی معاینه، پزشک ممکن است کشش و قدرت عضلات، رفلکس‌ها و واکنش‌های تاندون‌ها و حساسیت نسبت به لمس کردن، دما و نوسانات بدن بیمار را مورد بررسی قرار دهد.

پزشک همچنین برای تشخیص نوروپاتی دیابتی ممکن است آزمایش‌های زیر را انجام دهد:

• آزمایش رشته‌ای
• مطالعات هدایت عصبی
• تست نوار عصب و عضله (EMG)
• تست حساسیت کمی
• تست اوتونومیک

روش تشخیص نوروپاتی دیابتی از طریق آزمایش رشته‌ای

حساسیت نسبت به لمس کردن ممکن است با استفاده از یک‌ رشته‌ی نایلونی نرم بنام مونوفیلامنت آزمایش شود.

نقش مطالعات هدایت عصبی در تشخیص نوروپاتی دیابتی

در این آزمایش سرعت هدایت سیگنال‌های الکتریکی در دست‌ها و پاها سنجیده می‌شود. از این آزمایش اغلب برای تشخیص سندروم تونل کارپال به‌ کار برده می‌شود.

استفاده از تست نوار عصب و عضله (EMG) برای تشخیص نوروپاتی دیابتی

تست نوار عصب و عضله که اغلب همراه با مطالعات هدایت عصبی انجام‌ می‌گیرد، تخلیه‌های الکتریکی که در عضلات تولید می‌شوند را اندازه‌گیری می‌کند.

تست حساسیت کمی جهت تشخیص نوروپاتی دیابتی

این آزمایش غیرتهاجمی برای ارزیابی نحوه‌ی واکنش عصب‌ها نسبت به نوسانات و تغییرات دمایی به‌ کار برده می‌شود.

تشخیص نوروپاتی دیابتی از طریق تست اوتونومیک

اگر بیمار دارای علائمی از نوروپاتی اتونومیک باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های بخصوصی را برای کنترل فشارخون در وضعیت‌های مختلف و ارزیابی توانایی و میزان عرق کردن بیمار درخواست کند.

درمان نوروپاتی دیابتی

نوروپاتی دیابتی هیچ درمان شناخته‌ شده‌ای ندارد. درمان نوروپاتی دیابتی بر روی این عوامل متمرکز است:

• کند کردن روند پیشرفت بیماری
• تسکین درد
• مدیریت و کنترل مشکلات و بازیابی عملکردها

کند کردن روند پیشرفت بیماری

حفظ و کنترل مداوم قند خون در یک‌ میزان موردنظر می‌تواند به جلوگیری یا تاخیر در پیشرفت نوروپاتی دیابتی کمک کند و حتی ممکن است برخی از علائم موجود در بیمار را بهبود ببخشد.

پزشک بر اساس چندین عامل از جمله سن بیمار، مدت‌ زمان ابتلا به دیابت و سلامت عمومی او و داشتن مشکلات دیگری در سلامتی، بهترین میزان قند خون هدف را برای بیمار تعیین خواهد کرد.

کنترل بیماری نوروپاتی دیابتی

تسکین درد

داروهایی برای تسکین درد ناشی از نوروپاتی دیابتی وجود دارد که عبارت‌اند از:

• داروهای ضدتشنج
• داروهای ضدافسردگی

داروهای نوروپاتی دیابتی

داروهای ضد تشنج

اگرچه داروهایی مانند گاباپنتین (گرالیس Gralise، نئوروتین Neurontin)، پرگابالین (لایریکا Lyrica) و کاربامزپین (کارباترول Carbatrol، تگرتول Tegretol) برای درمان اختلالات تشنج (صرع) مورد استفاده قرار می‌گیرند، همچنین می‌توان آن‌ها را برای دردهای عصبی تجویز کرد.

عوارض این داروها ممکن است شامل سرگیجه، خواب‌آلودگی و ورم باشند.

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضدافسردگی تری سایکلیک مانند امیتریپتایلین (amitriptyline)، دسیپرامین (نورپرامین Norpramin) و ایمیپرامین (تفرانیل Tofranil) می‌توانند برای علائم خفیف تا متوسط نوروپاتی تسکین‌ دهنده باشند.

این داروها از طریق اختلال در فرآیندهای شیمیایی در مغز که منجر به احساس درد در بیمار می‌شوند عمل می‌کنند، البته همچنین ممکن است دارای عوارضی مانند خشکی دهان، عرق کردن، اضافه‌ وزن، یبوست و سرگیجه باشند.

مدیریت و کنترل مشکلات و بازیابی عملکردها

درمان‌های خاصی برای بسیاری از مشکلات نوروپاتی وجود دارد، از جمله:

• مشکلات مجاری ادرار
• مشکلات گوارشی
• پایین آمدن فشارخون در وضعیت ایستاده (افت فشارخون وضعیتی)

مشکلات مجاری ادرار

داروهای ضد اسپاسم (آنتی کولینرژیک‌ها)، تکنیک‌های رفتاری مانند زمان‌بندی تخلیه ادرار و وسایلی مانند پساری (حلقه‌هایی که برای جلوگیری از چکه کردن ادرار در واژن قرار می‌گیرند) می‌توانند به درمان عدم کنترل ادرار کمک کنند. ترکیبی از این درمان‌ها ممکن است تاثیر بیشتری داشته باشد.

مشکلات گوارشی

برای تسکین علائم و نشانه‌های گاستروپارزی (تاخیر در خالی شدن معده) مانند سوءهاضمه، آروغ زدن، حالت تهوع و یا استفراغ، پزشک توصیه می‌کند که بیمار غذا را به مقدار کمتر ولی در دفعات بیشتر میل کند و فیبر و چربی را در رژیم خود کاهش دهد.

همچنبن برای بسیاری از افراد، باید از خوردن سوپ‌ها و غذاهای پوره شده نیز پرهیز شود. تغییرات غذایی و داروها می‌تواند به کاهش اسهال، یبوست و حالت تهوع کمک کند.

پایین آمدن فشارخون در وضعیت ایستاده (افت فشارخون وضعیتی)

این مشکل اغلب با روش‌های ساده‌ای در سبک زندگی، مانند نوشیدن آب فراوان و به‌ آرامی نشستن یا برخاستن، کنترل یا برطرف می‌شود.

پزشک ممکن است استفاده از یک شکم‌بند (یک محافظ کشی و فشرده کننده برای شکم) و جوراب طبی (جوراب واریس) را توصیه کند. برای درمان افت فشار وضعیتی می‌تواند از چند دارو، یا تنها و یا با هم، استفاده کرد.

درمان خانگی نوروپاتی دیابتی

درمان خانگی نوروپاتی دیابتی یکی از اقدامات موثری است که می‌توان به‌منظور کنترل این بیماری انجام داد.

درمان خانگی نوروپاتی دیابتی با رژیم غذایی

راهکارهای زیر را می‌توان برای کاهش خطر ابتلا به نوروپاتی دیابتی کمک کنند:

• فشارخون را تحت کنترل خود داشته باشید.
• غذاهای سالم مصرف کنید. یک رژیم غذایی متعادل که شامل تنوعی از غذاهای سالم باشد (خصوصا میوه‌ها، سبزیجات و غلات)
• برای رسیدن و حفظ وزن سالم و مناسب، مقدار وعده‌های غذایی را کمتر کنید.
• فعالیت روزانه داشته باشید.
• سیگار کشیدن را ترک کنید.

بیماری پارکینسون یه اختلال عصبی است که از علائم آن لرزش در دست یا سایر اندام‌ها است. از راه‌های درمان پارکینسون فیزیوتراپی، دارو درمانی، عمل جراحی و رعایت توصیه‌های غذایی است.

پارکینسون چیست و چگونه درمان می‌شود؟

بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیش‌رونده است که بر نحوه حرکت، صحبت و نوشتن فرد تاثیر می‌گذارد. علائم بیماری پارکینسون به تدریج ظاهر می‌شوند و ممکن است بیماری با لرزش خفیف دست شروع شود.

افراد مبتلا به پارکینسون اغلب دچار خشکی شده و نمی‌توانند مثل قبل به سرعت حرکت کنند که چنین حالتی را کند جنبی یا برادی کینزی می‌نامند. عضلات فرد مبتلا به پارکینسونیسم ضعیف شده و حالت وضعی فرد غیر‌طبیعی می‌گردد.

پارکینسون بیماری‌ای است که اغلب در سنین بالا به وجود می‌آید و به دلیل ایجاد لرزش در بدن به خصوص در دست‌ها و چانه، انجام کارهای عادی و رومزه را برای بیماران دشوار می‌سازد.

گرچه تاکنون درمان قطعی و کاملی برای پارکینسونیسم کشف نشده اما امروزه متخصصین مغز و اعصاب با تجویز داروهایی هم چون لوودوپا و تغییر رژیم غذایی و یا حتی جراحی در موارد حاد می‌توانند علائم این بیماری را تا حد زیادی کاهش داده و ادامه زندگی را برای بیماران مبتلا به پارکینسون راحت‌تر نمایند.

بیماری پارکینسون

علت بیماری پارکینسون چیست؟

علت بیماری پارکینسون در اثر از دست دادن سلول‌های عصبی (سلول‌های دوپامینرژیک) در قسمتی از مغز است که جسم سیاه نامیده می‌شود.

سلول‌های دوپامینرژیک مسئول تولید دوپامین هستند. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که به انتقال پیام‌های کنترل کننده و هماهنگ کننده حرکات بدن از مغز کمک می‌کند. دوپامین به جسم سیاه و دیگر قسمت‌های مغز، جسم مخطط، اجازه برقراری ارتباط می‌دهد که این ارتباط باعث حرکت هماهنگ عضلات می‌شود.

دلایل و عوامل ایجاد بیماری پارکینسون

برخی از دلایل به وجود آمدن پارکینسون عبارتند از:

1. سن
2. ژنتیک
3. جنسیت
4. قرارگیری در معرض مواد سمی
5. برخی از داروها

سن

با افزایش سن، احتمال ابتلا به پارکینسونیسم بیشتر می‌شود. اگرچه جوانان نیز ممکن است به پارکینسون مبتلا شوند، اما احتمال آن کم است.

ژنتیک

اگراقوام نزدیک فرد( پدر، مادر، خواهر، برادر) مبتلا به پارکینسون باشند، آن فرد بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به پارکینسونیسم قرار دارد.

جنسیت

مردان بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به پارکینسون قرار دارند.

قرارگیری در معرض مواد سمی

افرادی که در معرض مواد شیمیایی مانند مونوکسید کربن، مواد سمی علف کش و مواد آفت کش قرار دارند بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به پارکینسونیسم قرار دارند.

برخی از داروها

مانند آنتی بیوتیک‌هایی که برای درمان پارانویا (جنون) و اسکیزوفرنی شدید مصرف می‌شوند ممکن است باعث ایجاد پارکینسون شوند.

علائم بیماری پارکینسون در مردان و زنان

علائم بیماری پارکینسون با توجه به هر بیمار و قسمت خاصی که آسیب دیده، متفاوت است. همچنین، بیماران به نحو متفاوتی به درمان پاسخ می‌دهند و شدت علائم نیز در بیماران متفاوت است. در برخی بیماران اولین علامت لرزش است در حالی که در برخی دیگر لرزش وجود ندارد، اما مشکل حفظ تعادل دارند. بیماری در برخی از افراد به آرامی و در برخی دیگر به سرعت پیشرفت می‌کند.

علائم اولیه شروع بیماری پارکینسون

چهار نشانه و علائم شایع بیماری پارکینسون که علائم اولیه فیزیکی می‌نامند، عبارتند از:

1. کندی حرکات (برادی کینزی)
2. لرزش: لرزش ابتدا از یک دست شروع می‌شود، مثل حرکت شست یا انگشت سبابه به جلو و عقب
3. خشکی عضلات یا سفتی عضلانی یا ریجیدیتی
4. عدم تعادل وضعی

علائم حرکتی ثانویه پارکینسون

علائم ثانویه بیماری پارکینسون شامل موارد زیر است:

1. خمیدگی به جلو
2. گرفتگی عضلات
3. آبریزش از دهان
4. خستگی
5. دست خط بسیار ریز و میکروگرافیک
6. مشکل در حرکات ظریف دست (حرکات ظریف انگشت‌ها)
7. مشکل در هماهنگی حرکتی
8. حرکات غیر ارادی و انقباض عضلانی طولانی (اختلال تونوس)
9. از دست دادن حالت چهره
10. اختلال جنسی
11. مشکل گفتاری
12. مشکل بلع
13. عدم حرکت دست‌ها در هنگام راه رفتن

علائم پارکینسونیسم

سایر نشانه های بیماری پارکینسون چیست؟

دیگر نشانه های بیماری پارکینسون عبارتند از:

1. جنون
2. مشکل خواب
3. یبوست
4. افسردگی
5. مشکل بلع
6. احساس خستگی، کوفتگی و کاهش انرژی
7. پارستزی یا احساس سوزش، خارش و بی‌حسی پوست (احساس مور مور در اثر خواب‌رفتگی)
8. کاهش حس درد
9. کاهش حس بویایی
10. بی اختیاری ادرار (ضعف مثانه)
11. نگهداری ادرار (عدم توانایی در تخلیه ادرار)

چگونگی تشخیص پارکینسون

متخصص مغز و اعصاب از آزمایش‌های زیر برای تشخیص پارکینسون استفاده می‌کند:

1. آزمایش خون
2. ام آر آی یا سی تی اسکن
3. توموگرافی تابش پوزیترون

آزمایش خون

آزمایش خون معمولا برای اطمینان از عدم وجود مشکلاتی مانند تغییر سطح هورمون‌های تیروئید یا آسیب کبد انجام می‌شود.

ام آر آی یا سی تی اسکن

ام آر آی یا سی تی اسکن برای بررسی علائم سکته یا تومور مغزی انجام می‌شوند. اگر مشکل سکته یا تومور مغزی وجود نداشته باشد، نتیجه ام آر آی یا سی تی اسکن طبیعی خواهد بود.

تشخیص پارکینسون با ام ار ای و سی تی اسکن

توموگرافی تابش پوزیترون

این روش تصویربرداری می‌تواند نشان‌دهنده سطح پائین دوپامین در مغز باشد. توموگرافی تابش پوزیترون پر هزینه بوده و در تمام بیمارستان‌ها انجام نمی‌شود، و گاهی اصلا نیاز به انجام این کار نیست.

توموگرافی تابش پوزیترون یک روش تصویربرداری کاملا تخصصی است که از مواد رادیو اکتیو برای ایجاد تصاویر رنگی سه بعدی از مواد موجود در بدن استفاده می‌کند. با انجام توموگرافی تابش پوزیترون، اطلاعاتی از شیمی بدن بیمار به دست می‌آید که با دیگر روش‌های تصویر برداری نمی‌توان چنین اطلاعاتی را به دست آورد.

از چهار مورد اصلی، دو مورد باید وجود داشته باشد تا پزشک وجود بیماری پارکینسون را تائید کند. این دو مورد باید در یک بازه زمانی مشخص موجود بوده باشند.

چهار نشانه اصلی عبارتند از:

1. لرزش
2. برادی کینزی یا کندی حرکات
3. خشکی دست‌ها، پاها یا بالاتنه
4. بی ثباتی وضعی یا مشکل در حفظ تعادل و سقوط احتمالی

درمان بیماری پارکینسون چیست؟

امروزه هیچ درمانی برای پارکینسونیسم وجود ندارد، اما روش‌هایی برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود دارند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

1. فیزیوتراپی
2. توصیه‌های غذایی
3. دارو
4. عمل جراحی تحریک عمقی مغز

درمان قطعی بیماری پارکینسون

درمان حمایتگرانه

روش‌هایی برای درمان وجود دارند که زندگی با وجود پارکینسون را راحت‌تر کرده و کمک می‌کنند بیمار بهتر بتواند با علائم بیماری کنار آید.

فیزیوتراپی برای پارکینسون

متخصص فیزیوتراپی با بیمار کار می‌کند تا با ورزش و حرکت، خشکی عضلات و درد مفاصل را کاهش دهد. متخصص فیزیوتراپی سعی می‌کند حرکت را برای بیمار آسان‌تر کرده و انعطاف‌پذیری و توانایی راه رفتن بیمار را افزایش دهد. همچنین متخصص فیزیوتراپی سعی می‌کند بیمار را در وزن مناسب نگه داشته و به او توان مدیریت بدهد.

توصیه‌های غذایی

تغییر رژیم غذایی می‌تواند باعث بهبود علائم در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون شود. تغییرات رژیم غذایی عبارتند از:

1. افزایش مقدار فیبر در رژیم غذایی و نوشیدن مایعات کافی برای جلوگیری از ابتلا به یبوست
2. افزایش مقدار نمک در غذا و داشتن وعده‌های غذایی کم حجم و مکرر به منظور جلوگیری از ایجاد مشکلاتی مانند فشار خون پایین، یا احساس گیجی در هنگام بلند شدن سریع
3. تغییر رژیم غذایی برای اجتناب از کاهش وزن ناخواسته

اگر تیم درمان تشخیص دهند که رژیم غذایی بیمار باید تغییر داده شود، بیمار باید برای دریافت رژیم غذایی و توصیه‌های مناسب به یک متخصص تغذیه مراجعه کند.

دارو درمانی پارکینسون

دارو درمانی پارکینسون برای بهبود علائم اصلی بیماری مانند لرزش و اختلالات حرکتی استفاده می‌شود. برخی از این داروها عبارتند از:

1. لوودوپا
2. آگونیست‌های دوپامین
3. مهار کننده‌های مونوآمین اکسید از B
4. مهار کننده‌های کومت

لوودوپا

اکثر بیماران مبتلا به پارکینسون، نهایتا به دارویی به نام لوودوپا نیاز خواهند داشت. لوودوپا توسط سلول‌های عصبی مغز جذب شده و تبدیل به ماده‌ای به نام دوپامین می‌شود. دوپامین برای انتقال پیام‌ها بین مغز و اعصاب کنترل کننده حرکات استفاده می‌شود. معمولا افزایش سطح دوپامین، با استفاده از داروی لوودوپا، باعث بهبود اختلالات حرکتی می‌شود.

آگونیست‌های دوپامین

آگونیست‌های دوپامین جایگزینی برای دوپامین موجود در مغز هستند و تاثیری مشابه لوودوپا اما ضعیف‌تر از لوودوپا دارند. آگونیست‌های دوپامین کمتر از لووپادو تجویز می‌شوند.

مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز B

مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز B، مانند سلژیلین و رازاگیلین، جایگزین‌های دیگری برای لوودوپا برای درمان دارویی پارکینسون در مراحل اولیه هستند. مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز B باعث خنثی کردن آنزیم یا ماده مغزی تجزیه کننده‌ی دوپامین شده (مونوآمین اکسیداز B) و سطح دوپامین را افزایش می‌دهد.

سلژیلین و رازاگیلین علائم بیماری پارکینسونیسم را بهبود می‌بخشند، هرچند اثر انها در مقایسه با لوودوپا ناچیز است. می‌توان همراه با آگونیست‌های دوپامین یا لوودوچا، از سلژیلین و رازاگیلین نیز استفاده کرد.

مهار کننده‌های کومت

مهار کننده‌های کومت (COMT) برای افرادی تجویز می‌شوند که در مراحل نهایی بیماری پارکینسون قرار دارند. این مهار کننده‌ها از تجزیه لوودوپا توسط آنزیم COMT جلوگیری می‌کنند.

عمل جراحی تحریک عمقی مغز برای پارکینسون

اکثر افراد مبتلا به پارکینسون با دارو درمان می شوند، و در برخی موارد از یک روش درمانی به نام تحریک عمقی مغز نیز استفاده می‌شود.

در عمل جراحی تحریک عمقی مغز یک تولید کننده پالس که شبیه دستگاه تولید کننده ضربان قلب است را از راه جراحی در دیواره قفسه سینه قرار می‌دهند. تولید کننده پالس به دو سیم ظریف که زیر پوست قرار دارد و در قسمت‌های مشخصی از مغز قرار داده شده، متصل است.

یک جریان الکتریکی کم توسط تولید کننده پالس، تولید می‌شود و سپس از طریق سیم، جریان پیدا کرده و قسمتی از مغز که تحت تاثیر بیماری پارکینسون قرار گرفته را تحریک می‌کند. هرچند جراحی نمی‌تواند بیماری پارکینسونیسم را درمان کند، اما در برخی موارد علائم بیماری را کاهش می‌دهد.

ام آر آی یک روش تصویربرداری پیشرفته است که از طریق آن می‌توان تصویر بافت‌های درونی بدن را دید. در صورتی که اصول ایمنی رعایت شود، ام ار ای یک روش کاملا ایمن برای تصویر برداری است.

تصویربرداری ام آر آی (MRI) و مزایای آن

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) روشی است که در آن از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تصویربرداری دقیق از ارگان‌ها و بافت‌های درون بدن استفاده می‌شود.

بیشتر دستگاه‌های ام آر ای بزرگ و لوله‌ای شکل هستند. زمانی که شما داخل دستگاه ام آر آی می‌شوید، میدان مغناطیسی باعث می‌شود که‌ اتم‌های هیدروژن به طور موقتی در بدن شما تغییر جهت یابند. امواج رادیویی باعث همسو شدن اتم‌ها و ایجاد شدن سیگنال‌های بسیار ضعیف شده که برای ساختن عکس‌های مقطعی‌ ام آر ای استفاده می‌شود.

دستگاه ام آر آی همچنین می‌تواند برای تولید عکس‌های سه بعدی که از زوایای مختلف دیده می‌شوند به کار برده شود. امروزه پزشکان برای عکس‌برداری از داخل بدن بیماران از دستگاهی به نام ام آر ای استفاده می‌کنند.

مزایای ام آر آی نسبت به دیگر تجهیزات عکس‌برداری این است که تصاویر واضح‌تری را ارائه می‌دهد؛ اما افرادی که اضافه وزن بسیار دارند یا از ایمپلنت‌های فلزی استفاده کرده‌اند برای استفاده از ام آر آی محدودیت دارند. همچنین زنان باردار نیز قبل از استفاده از دستگاه ام آر ای باید با پزشک یا متخصص رادیولوژی مشورت نمایند.

چرا عکس‌برداری به روش ‌ام آر آی انجام می‌شود؟

ام آر آی (MRI) یک روش غیرتهاجمی است که پزشک برای معاینه ارگان‌ها، بافت‌ها و سیستم اسکلتی بدن به کار می‌برد. با این روش تصاویری با کیفیت بالا از بدن گرفته می‌شود که به تشخیص بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات کمک می‌کند.

انواع ام ار ای

ام ار ای انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر است:

• ام آر ای مغز و نخاع
• ام آر آی قلب و عروق خونی
• ام آر آی ارگان‌های داخلی دیگر
• ام آر آی استخوان‌ها و مفاصل
• ام آر آی سینه

انواع ام آر آی مغز

ام آر ای مغز و نخاع

در بسیاری از موارد از ام آر آی مغز و نخاع استفاده می‌شود. این تصاویر غالبا برای کمک به تشخیص بیماری‌های زیر به کار برده می‌شوند:

• آنوریسم عروق مغزی
• اختلالات چشم و گوش داخلی
• اسکلروز چندگانه (ام اس)
• آسیب‌دیدگی‌های نخاعی
• سکته مغزی
• تومورهای مغزی
• آسیب‌دیدگی‌های مغز ناشی از وارد آمدن ضربه به سر

یکی از انواع ام آر ای، ام آر آی (MRI) عملکردی مغز است. با این روش تغییرات متابولیسمی ایجاد شده در مغز اندازه‌گیری می‌شود. همچنین با این روش آناتومی مغز بررسی شده و مشخص می‌شود که کدام قسمت مغز عملکرد بحرانی دارد.

ام آر آی مغز به مشخص شدن قسمت‌های کنترل حرکتی و زبانی در مغز افرادی که می‌خواهند عمل مغز انجام دهند کمک می‌کند. ام آر آی عملکردی همچنین برای ارزیابی آسیب‌دیدگی ناشی از جراحات سر و اختلالاتی نظیر بیماری آلزایمر به کار می‌رود.

ام آر آی قلب و عروق خونی

ام آر آی قلب و عروق خونی برای بررسی و ارزیابی موارد زیر به کار برده می‌شود:

• اندازه و عملکرد دهلیزهای قلب
• ضخامت و حرکت دیواره‌های قلب
• گستردگی آسیب‌دیدگی‌های ناشی از حملات یا بیماری‌های قلبی
• مشکلات ساختاری در آئورت مانند آئوریسم یا انسداد آئورت
• التهاب یا انسداد عروق خونی

ام آر آی ارگان‌های داخلی دیگر

ام آر ای ممکن است برای بررسی تومورها یا ناهنجاری‌های دیگر در بسیاری از ارگان‌های بدن به کار برده شود. برخی از این ارگان‌ها عبارتند از:

• کبد و مجرای صفراوی
• کلیه‌ها
• طحال
• پانکراس
• رحم
• تخمدان‌ها
• پروستات

ام آر آی استخوان‌ها و مفاصل

ام آر آی (MRI) همچنین برای ارزیابی قسمت‌های زیر در بدن به کار برده می‌شود:

• ناهنجاری‌های مفصلی که به دلیل ضربه یا آسیب‌دیدگی‌های مکرر ایجاد شده‌اند مانند پارگی غضروف یا رباط‌ها
• ناهنجاری‌های دیسکی در ستون فقرات
• عفونت‌های استخوانی
• تومور استخوان و بافت نرم

ام آر آی سینه

ام آر آی همچنین ممکن است همراه با ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه به خصوص در زنانی که بافت توده‌ای در سینه دارند یا در آنهایی بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارند انجام شود.

عوارض ام آر آی چیست؟

از آنجا که در دستگاه MRI از میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌شود، وجود تجهیزات فلزی در بدن ممکن است باعث ایجاد عوارضی شده یا بر قسمتی از تصاویر گرفته شده به روش ام آر آی تاثیر بگذارد.

قبل از انجام ام آر آی به تکنسین آن در مورد استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی یا فلزی در بدن اطلاع دهید تا شما را از عوارض دستگاه ام ار ای آگاه سازند. برخی از این تجهیزات فلزی یا الکترونیکی عبارتند از:

• پروتزهای متحرک فلزی
• دریچه‌های مصنوعی قلب
• دیفیبلاتور متحرک قلب
• پیس میکر
• گیره‌های فلزی
• ایمپلنت‌های حلزونی
• گلوله یا هر شی‌ء فلزی دیگر

اگر شما خالکوبی کرده‌اید، از پزشک در مورد تاثیر آن بر تصاویر گرفته شده با ام آر ای سؤال کنید. برخی از جوهرهای تیره ممکن است حاوی مواد فلزی باشند.

قبل از انجام ام آر آی، به پزشک در مورد قصد خود برای بارداری اطلاع دهید. خطر ام ار ای در بارداری شامل اثرات میدان مغناطیسی روی جنین هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. ممکن است پزشک از روش‌های جایگزین استفاده کرده یا تصویربرداری به روش ام آر آی را به تاخیر بیندازد.

قبل از انجام ام آر آی حتما به پزشک و تکنسین دستگاه در مورد مشکلات کلیوی و کبدی خود اطلاع دهید زیرا بیماری‌های این ارگان‌ها ممکن است باعث ایجاد محدودیت در عوامل کنتراست تزریقی را در حین اسکن محدود کند.

نحوه آماده شدن برای انجام ام آر آی

قبل از انجام ام آر آی، می‌توانید مطابق برنامه خود غذا خورده و داروهای خود را مصرف کنید مگر این که پزشک دستور دیگری داده باشد. معمولا از شما خواسته می‌شود اشیای فلزی که ممکن است بر میدان مغناطیسی تاثیر بگذارند را از خود دور کنید. برخی از این وسایل عبارتند از:

• جواهرات
• گیره سر
• عینک
• ساعت
• کلاه‌گیس
• پروتزهای دندانی
• سمعک
• سینه‌بند

آمادگی برای ام آر آی

در حین انجام ام آر آی چه اقداماتی انجام می‌شود؟

دستگاه MRI مانند یک لوله بزرگ باریک است که هر دو طرف آن باز است. شما روی یک تخت متحرک دراز کشیده و به سمت داخل این لوله هدایت می‌شوید. یک تکنسین از اتاق دیگری شما را تحت نظر دارد و شما می‌توانید از طریق یک میکروفون با او صحبت کنید.

اگر شما ترس از محوطه‌های بسته دارید (کلاستروفوبیا) به شما داروهایی داده می‌شود که در هنگام انجام ام آر آی خوابیده و اضطراب کمتری داشته باشید. بیشتر افراد این فرآیند را بدون مشکل انجام می‌دهند.

دستگاه ام آر آی یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی هدایت شده اطراف شما ایجاد می‌کند. انجام این فرایند دردی به همراه ندارد. شما میدان مغناطیسی یا امواج رادیویی را احساس نمی‌کنید و قسمت متحرکی هم در اطراف شما وجود ندارد.

در حین انجام ام آر آی، قسمت داخلی مگنت، ضربات مکرر، ضربان و صداهای دیگری ایجاد می‌کند. استفاده از محافظ گوش یا گوش دادن به موسیقی می‌تواند اثر این نویزها را کاهش دهد.

در برخی موارد، ماده کنتراست که معمولا گادولینیوم است ممکن است از طریق سیاهرگ‌های دست یا بازو تزریق به شما شود. ماده کنتراست برخی ظواهر تصویر را بهبود می‌بخشد. احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک در اثر استفاده از ماده کنتراستی که در ام آر آی به کار برده می‌شود کمتر از ماده کنتراستی است که در سی تی اسکن استفاده می‌شود.

فرآیند انجام ام آر آی ممکن است از ۱۵ دقیقه تا بیش از یک ساعت طول بکشد. شما باید کاملا بی‌تحرک باشید زیرا هر حرکتی باعث تار شدن عکس می‌شود.

در هنگام انجام ام آر آی عملکردی شما باید برخی کارها را انجام دهید که عبارتند از ضربه زدن با شصت به انگشتان دیگر، سائیدن سنباده یا پاسخ به پرسش‌هایی که از شما می‌شود. این کارها به مغز در کنترل فعالیت‌ها کمک می‌کند.

مراقبت بعد از ام آر آی

اگر شما تحت تاثیر داروهای آرام‌بخش نباشید می‌توانید بلافاصله پس از انجام اسکن به فعالیت‌های روزمره و عادی خود بپردازید. اما اگر برای انجام این اسکن به بیمار آرام‌بخش داده شود پرسنل ممکن است تا یکی دو ساعت بعد از دریافت داروی آرامش‌بخش بیمار را مرکز نگه داشته تا کاملا هوشیار شود.

تفسیر جواب ام آر آی

پزشکی که برای تفسیر تصاویر MRI آموزش دیده است (رادیولوژیست) تصاویر گرفته شده از شما را آنالیز کرده و به پزشک شما گزارش می‌دهد. پزشک شما هر مطلب مهمی را با شما در میان گذاشته و مراحل را با شما پیش می‌برد.

هزینه ام آر آی

ام آر آی نسبت به دیگر تجهیزات عکس‌برداری مانند سی تی اسکن هزینه بیشتری دارد اما به دلیل اینکه تصاویر واضح‌تری را ارائه می‌دهد. اکثر متخصصین برای تشخیص دقیق بیماری‌ها استفاده از آن را ترجیح می‌دهند. مثلا برای اختلالات مغزی مانند تومور مغزی با وجود اینکه هزینه ام آر آی مغز بیشتر از سایر روش‌های عکس برداری است، اما توصیه می‌شود تنها ام آر آی انجام شود.

هر ترم پزشکی چند ماه است

دوره علوم پایه

در انتهای دوره فیزیوپاتولوژی نیز آزمون برگزار می شود و به شرط کسب نمره لازم ، دانشجو محاز به ورود به در دوره بعد یعنی استیجری خواهد بود. استیجری  یا همان کارآموزی بالینی  یک دوره 20 ماهه است که بیشتر دروس به صورت عملی و در بیمارستان ها گذرانده می شود. البته دانشجو به مدت 27 ماه  یعنی 2 سال و 3 ماه نیز فرصت دارد که این دوره را به اتمام برساند. دروسی که در مرحله استیجری ارائه می شوند ، به شرح زیرند  :

• بیماری ‌های اعصاب
• بیماری‌ های عفونی
• کارآموزی داخلی
• بیماری ‌های جراحی
• بیماری ‌های ارتوپدی
• بیماری ‌های عفونی
• کارآموزی جراحی
• تاریخ و اخلاق پزشکی
• بیماری‌های کودکان
• پزشکی قانونی و مسمومیت‌ ها
• فارماکولوژی بالینی
• کارآموزی چشمکارآموزی بخش کودکان
• کارآموزی گوش و حلق و بینی
• کارآموزی ارتوپدی
• بیماری ‌های زنان و زایمان
• کارآموزی رادیولوژی
• بیماری ‌های روانی
• کارآموزی روانپزشکی
• و …

در انتهای دوره استیجری ، معدل دانشجو باید بیشتر از 14 باشد و نمرات او در دروس عملی و نظری کمتر از 12 نباشد. اگر دانشجویان نتوانند نمره قبولی را در آزمون پایان مقطع استیجری  کسب کنند ، حداکثر تا 4 بار مجازند که در این آزمون شرکت نمایند.

هر ترم پزشکی چند ماه است – دوره اینترنی

آخرین مقطع پزشکی عمومی ، کارورزی بالینی یا اینترنی است و حداکثر زمانی که دانشجو می تواند این دوره را بگذراند ، 2 سال می باشد. اگر دانشجو نتواند نمره 12 از 20 را در آزمون پایان دوره به دست آورد ، باید مجددا دوره را تکرار کند.

در دوره اینترنی دانشجو دارای مهر پزشکی است و باید حداقل 12 شب در ماه کشیک بگذراند. دروس این دوره عبارتند از :